Oprichting van de school
Uit gegevens van het Rijksarchief te Assen kun je veel over het onderwijs te weten komen. Daaruit is gebleken dat er zeker eind 18e eeuw een “winterbijschool” was in Wapse. Wapse had toen 193 inwoners en er zaten 25 leerlingen op school. In die tijd was het onderwijs natuurlijk anders dan nu het geval is. Bij de schoolwet van 15 juni 1801, werd de functie van schoolopziener ingevoerd. Meester C. Pothof was de eerste Drentse schoolopziener. Uit zijn gegevens blijkt dat bijv. de winterscholen vaak bestonden uit zoden met leem bestreken en gaten als ramen.
‘s Zomers was er geen school, omdat er dan gewerkt moest worden op het land. In 1806 had Wapse een onderwijzer, Sikke Berends, die in het bezit was van een vierde rang. Een vierde rang hield in: tamelijk bedreven in lezen, schrijven en rekenen.
Wapse was één van de eerste tien plaatsen in Drenthe, die een meester had met rang.
In 1818 had Wapse een “winterbijschool” die gemiddeld door 60 leerlingen werd bezocht. In 1857 werd zingen een verplicht vak, evenals lezen, schrijven, rekenen, taal, aardrijkskunde, geschiedenis en kennis der natuur.
Dat niet iedereen altijd even goed met de meester op kon schieten, blijkt wel uit het volgende berichtje uit een krant van 1870:
‘Te Wapse hebben eenige belhamels 13 grootte ruiten, ter waarde van ongeveer f 6, – in de woning van de onderwijzer verbrijzeld. Dat is in korten tijd de derde maal. Kan de politie dit ook verhinderen? Of liever… kunnen de ingezetenen van Wapse zulke schandalen niet voorkomen?’
Er werd in die tijd nog les gegeven in het oude schooltje aan de Rollestraat. In 1871 heeft de heer Kier Kiers te Wapse aangeboden een geschikt gelegen bouwakker ter grootte van ongeveer 4 oude schepels land (1/3 ha) voor de som van ƒ 200, – aan de gemeente af te staan voor de bouw van een nieuwe school. Op 8 augustus 1871 werd door de gemeente dit stuk grond aangekocht. In oktober werd er subsidie aangevraagd bij het Rijk en de Provincie voor de bouw van de scholen in Wapse en Wittelte en het vergroten van de school te Diever. De beroemde minister Thorbecke (Grondwet 1848) heeft hiervoor zijn handtekening nog gezet. In 1873 werd in Wapse met de bouw begonnen van twee lokalen. Op 4 december 1874 was de opening een feit. Het toenmalige hoofd, meester Richmond, zal hier erg blij mee zijn geweest. De bouwkosten van de school waren nog geen ƒ 5000,-.
In 1894 werd er door een 14-tal ingezetenen van Wapse een verzoek ingediend bij de raad om de ventilatie in de school beter te regelen, zodat de kinderen niet in de kou en op de tocht hoefden te zitten. Dit alles gebeurde onder leiding van juffrouw Smitz. De raad besloot B & W op te dragen:
a: Mej. Smitz namens de raad te verzoeken om ter wille van de ingezetenen in het vervolg zich te onthouden van het openzetten van de tuimelramen in haar schoollokaal gedurende de lesuren aan de zijde waarvan de wind waait.
b: Een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid of een betere ventilatie kan worden aangebracht en deswege een voorstel in te dienen met opgaaf van de daaruit mogelijk voortspruitende kosten.
Of dit gebeurd is, weten we niet. De schoolopziener adviseerde wel in 1907 een grondige opknapbeurt voor het gebouw. Dit gebeurde drie jaar later. De kozijnen moesten worden verhoogd om “ondoelmatige lichtinval tegen te gaan”. De echte reden was dat de kinderen niet naar buiten mochten kijken. Ze zouden toch maar worden afgeleid!
Toen er in 1929 een derde lokaal moest worden bijgebouwd wegens het grote aantal leerlingen, werden de ramen weer verlaagd. Het was nu een driemans school. In 1950 werd meester Dijkema ontslagen omdat het aantal leerlingen terugliep.
De school was nu weer tweemans tot 1982 toen er weer drie leerkrachten kwamen. De school werd grondig gerenoveerd en de huidige vorm is toen gerealiseerd.
Vooruitlopend op de nieuwe basisschool van 1985 werden we toen een experimenteer school, zodat de kleuters vanaf 1982 in Wapse konden blijven. Zo heeft Wapse in de loop der jaren zijn moderne basisschool gekregen. In 1992 is er een grote reünie geweest met als thema “Ruim 200 jaar onderwijs in Wapse”. In 2006 is er vanwege leerlingengroei en onderwijsvernieuwingen een nieuw gedeelte op de school gekomen met een paar kamertjes en een ICT-ruimte/leslokaal!
In 2012 heeft een flinke verbouwing de school weer geschikt gemaakt voor de komende jaren onderwijs in Wapse.